در باره ی شهسوار(تنکابن)

((شهر من من به تو می اندیشم,نه به تنهایی خویش

از پس شیشه تو را می بینم,که گرفتی مرا در بر خویش))

سکنه باستانی تنکابن

درموردسکنه باستانی تنکابن آنها را منتسب به آمارها یا همان آمارد می‌دانند، دردوران بسیار کهن یعنی درزمانی که شاهنشاهان هخامنشی برایران فرمان می‌راندند، در کرانه جنوبی دریای خزر اقوام کادوسی وتپوری وآمارد می‌زیستند که پیوستگی نژادی آنهابانژادآریایی کاملا مشخص نشده‌است.تپورها در مازندران وطبرستان وکادوسیهادرگیلان سکونت داشتند.درموردمحل سکونت مرها یاآمارهااطلاعات ماناقص است برخی ازمحققین نوشته اندآماردهادردره سفیدرودبوده اندکه نام قدیم رودخانه مذکورآماردبی (آمردیوس) ازنام همین قوم ومنسوب به آنهاست که درقسمت غربی سرزمین مردها بوده وقسمت شرقی آن هم خط میانه آمل و نور بوده گفته می‌شودنام این شهر نیزازنام آنان مشتق شده که البته اکثرتاریخنگاران نام آنها را مشتق از آموئی ها(گروهی ازمهاجران آریایی)می دانند. گروهی دیگرازمورخین محل سکونت آماردهارادرنواحی کوهستانی بین آمل وتنکابن قلمدادکردند.چنین به نظرمیرسدکه محل سکونت آماردها بین دوطایفه کادوسیها(کادوزیها)وتپورهابوده‌است، یعنی ازآمل فعلی(رود ارازیاهراز)به طرف مغرب تنکابن تادیلمان. مرد که در گات‌ها (اوستا) به صورت مرت در فرس هخامنشی مرتیه در پهلوی هرتوم و در فارسی مردم آمده‌است، صفتی است به معنای درگذشتن، نیست شدنی که از ریشه مر (Mar) می‌باشد که در فرس هخامنشی به معنی مردن و در پهلوی مورتن است. هرودت در شرح طوایف پارسی می‌نویسد: «پارسی‌ها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادرنشین تقسیم شده‌اند شش طایفه اولی عبارتند از: پاسارگادیان، مرفیان، ماسپیان، پانتالیان، دروسیان، گرمانیان و مردها یکی از چهار طایفه دوم هستند.» چنانکه از نوشته‌های مورخان و دانشمندان دوره‌های پیش از میلاد برمی آید مرزهای تحت سلطه چهارگانه سزمین گروه مردهابرخی بدین گونه بوده‌است از خاور به مرز ورگانا (استان گرگان) و بخشی به پارت از شمال به دره یا در اکسیپن (کاسو – کاساک – کازاک قزاقهای قفقازیه کنونی بازماندگان این نژادند) به هر حال آنچه در این میان موردنظر ماست در صحت آن اطمینان داریم وجود قومی به نام آمارد در جنوب غربی دریای مازندران است. مردمان مردی دارای کارگاههای دستی خانگی بوده‌اند که به کمک و دستیاری آن پوشاک و خوراک و ابزارآلات و ساز و برگهای خانگی – جنگی و کشاورزی و فرآورده‌های دیگر برای خود تهیه می‌نمودند لباس آمردها از پوست بز و کلیچه (نیم تنه با آستین) کوتاهی که خودشان آن را سبززن می‌گفتند تهیه می‌شده‌است تیرو کمانی داشتند از چوب خیزران که در زمینشان می‌روئید تیرها را در دست چپ و کمان را به شانه می‌نهادند و شمشیری به خود آویزان می‌کردند سپر و نیزه و خنجر کوچکی داشتند که خنجر با با بندی مانند بند شمشیر به خود می‌آویختند اسلحه گروه آمردها عبارت بود از سپر و نیزه کوچک، حربه برنده‌ای داشتند که مانند قمه بود و پابندی مثل شیشه که آن را حمایل می‌انداختند. از گفته تاریخ نگاران چنین استنباط می‌شود که قبل از حمله اسکندر به مردها در ۳۳۱ سال قبل از میلاد کسی به منطقه تحت سیطره آنها هجوم نیاورده بود بعد از حمله اسکندر نیز آنها مستقل بودند دیو دور سی سی لی از مورخان یونانی شرحی کامل از چگونگی حمله اسکندر به ماردها بیان می‌کند پیرنیا نیز گزیده‌ای در باب چگونگی حمله اسکندر به ماردها بیان کرده‌است درباره خوی و احوال آماردها گواهی‌هایی از مورخان باختری برای ما مانده‌است. مثلاً ژوستن آنان را نیرومند و شجاع خوانده آریان می‌گوید که آماردها مردی بودند بی بضاعت ولی در کشیدن بار فقر و قحطی دلیر، کنت کورث نیز در این مورد می‌نویسدسربازان آماردی بالشکریان اسکندرمقدونی شجاعانه جنگیدند درجنگ گوگامل که آخرین جنگ داریوش سوم واسکندربودتیراندازان چیره دست آماردی شرکت داشتند ورشادت بسیاری نشان دادند، پس از آنکه اسکندر پارس را غارت و شهرهای زیادی را ویران ساخت داخل ولایت ماردها شد، این قوم از مردمان دارای اخلاق و آداب خاصی بودند آنها مردمانی زحمتکش و دلیر بودند که اسکندر تنها و با تهدید به آتش زدن تمامی جنگلها موفق به تسلیم کردن آنها گردید ودرازای بازپس گزفتن(بوسیفال)اسبش آن مناطق را به حال خودواگذاشت.دردوره شهریاری پادشاهان اشکانی مردهاازاستقلال داخلی برخوردار بودندودرمقابل قوای حکومت مرکزی ایران به شدت مقاومت می‌کردند.فرهاداول شاهنشاه اشکانی سرانجام توانست آنهارا پس حدود۲۰سال جنگ پیوسته ومقاومت مغلوب ومطیع خودساخت وتعدادزیادی ازآنها رابرای مرزبانی به قسمت شرقی کشور فرستاد. در نتیجه بی گمان پیش از ورود و استقرار آریاییها در این سرزمین، اقوام بومی در مناطق مختلف تنکابن می‌زیسته اندبه ویژه استخوانهایی که در مناطق کوهستانی پیدا شده، حاکی از آن است که اقوامی از آماردها(آمردها)در این دیار سکونت داشه‌اند.

آرامگا ه‌ها، امامزاده‌ها و زیارتگا ه‌ها در شهرستان تنکابن

بقعه آقاشیرعلی درمیان ناحیه خرم آباد
بقعه آقامیرشمس الدین درروستای میرشمس الدین
امامزاده قاسم در دوهزار
بقعه ایوب پیغمبر
بقعه صالح بن علی
بقعه سّید علی کیا در روستای رودپشت
بقعه سیده زیبا خانم
بقعه بی بی نورزاده خانم در مزردشت خرم آباد
امامزاده درویش ماهرو تنکابن
امامزاده سید ابوالحسن الموید بالله
بقعه سید ابوجعفر ثائری ابیض تنکابن
بقعة سیدحبیب اللّه
بقعة سیدحسین و سیدرضا در آبادی شیرود
بقعة دو برادران در آبادی کَچانَک در سه کیلومتری و بقعة سیدجلال در آبادی زَرَوج محله گلیجان
بقعة میرسبحان در آبادیِ تمیجانَک
امامزاده سیدقوام الدین درروستای کبودکلایه
امامزادگان طاهر و مطهر در سیف کلایه
امامزاده اوج بن علی پایین اشتوج

نگاهی کلی به مکانهای دیدنی تنکابن

قله سیالان، قله گردکوه، قله مازوچال، قله شاه رشید، کوه بلور(شاه سفیدکوه)، اثرطبیعی خشکه داران، موزه خشکه داران، منطقه ییلاقی سه هزار، منطقه ییلاقی دوهزار، چشمه آب معدنی شلف، چشمه ولگ میال، چشمه دیوخانی، چشمه کارکوه، گرخانی چشمه وینی چشمه، ولگتوک میان چشمه، چشمه سوی، آب گرم معدنی سه هزار، آب گرم معدنی فلک ده، رود دو هزار، رود سه هزار، رود ولمرود، رود آزاد رود، رودمیرشمس الدین، غار کبود آبی ور، غار دانیال، آب بندان جیسا، شکارگاه نرگس کوه، شکارگاه نوارکوه، شکارگاه اکر، شکارگاه پیله کوه، پارک چال دره، پارک سی سراسلمان شهر، موزه گیاهان دارویی کندلوس سلمانشهر، تفرجگاه گرگویه شانه تراش، رود شیرود، رود ترک رود، رود نسارود، رود گرگرود، رود کاظم رود، رود نشتارود، رود چشمه کیله، کوهستان لیمرا، کوهستان پیش کوه، کوهستان نوشا، کوهستان داکو، کوهستان مازولنگاسر، آبشار ماهی وزان، آبشار سنگ بن چشمه، آبشار فرهاد جوی، دریاچه یخی یا دریا آبی، دریاچه بلور، دریاچه هزارکوه، دشت دریاسر، منطقه ییلاقی نوشا، قلعه تنکا، ساختمان شهرداری، ساختمان شهربانی، پل آجری قلعه گردن، پل قدیمی لپاسر، شا نشین دشت نوشا، قلعه نوشا، جاده قدیمی مالرو سه هزار، مزارع پرورش ماهیان سردابی دو هزار، مزارع پرورش ماهیان سردابی سه هزار، مراکز پرورش ماهی درآبندان ها(بابولات و..)، کارگاه کوزه گری سلیمان آباد سیاهگل چال،، پایه‌های چوبی اسکله بندر تجاری درسبزه میدان، قلعه نوشا تنکابن، قلعه کتی تنکابن، قلعه هاله کله تنکابن، قلعه بهکله تنکابن، قلعه سیاورز خرم آباد تنکابن، قلعه رودپشت تنکابن، قلعه لشکرک تنکابن، قلعه هلوکله تنکابن، پل قلعه گردن تنکابن، قلعه تنکا تنکابن.

(ویکیپدیا)

رودهاوچشمه‌های تنکابن

رودهای تنکابن عبارت اند از: چشمه کیله (سه هزار) به طول حدود ۸۰ کیلومتر با جهت جنوبی ـ شمالی، دوهزار به طول حدود ۱۰ کیلومتر، چالَک رود/ چالِک رود به طول حدود ۴۰ کیلومتر،، اِزارود (هزاررود)، گرمارود (شاخة اصلی سه هزار)، تیرِم (شیرود)، وَلَم رود، تیله رود ورودخانه میرشمس الدین باطول حدود ۹ کیلومتر. این رودها پس از آبیاری اراضی شهر به دریای خزر می‌ریزند. همچنین این شهر دریاچه‌های کوهستانی و چشمه‌های آب گرم و معدنی دارد که ازجمله آنها می‌توان آب گرمهای فلکده درلیرسر، آب گرمی درروستای میانرود وآب گرم سه هزار را که به گرمای حضرت سلیمان معروف است رانام برد.همچنین چشمه آب معدنی شلفت که درسه هزارآن هم درنزدیکی چشمه آب گرم سه هزارولقع شده‌است، آب معدنی شلفت آزآبهای معدنی بسیار گواراوشفابخش است برای هضم غذاوناراحتیهای کبدی وتنظیم دستگاه گوارشی بسیار موثر ومفیدمی باشد، طعم آن شبیه لیمونات است واملاح معدنی گوناگونی دارد.متاسفانه به واسطه نبودن راه شوسه تابحال اهمیت آن بر همه کس روشن نیست، به امید آنکه ازاین آب معدنی مانند آب معدنی چشمه علی مبارک آباددماوند(یاآب معدنی ویشی که درفرانسه‌است)استفاده وبهره برداری شود.

نظرات شما عزیزان:

آتی